Monika urodziła się około 332 r. w Tagaście (dzisiejsza Algieria), w rodzinie chrześcijańskiej. Jako młoda dziewczyna została wydana za mąż za Patrycjusza poganina i urzędnika miejskiego. Małżeństwo nie było łatwe, gdyż mąż miał gwałtowny charakter, lecz Monika swoją cierpliwością i łagodnością doprowadziła go w końcu do chrztu.

W wieku 22 lat urodziła syna, Augustyna, późniejszego wielkiego biskupa i doktora Kościoła. Po nim przyszli na świat Nawigiusz oraz córka, której imienia nie znamy. W roku 371, w wieku 39 lat, owdowiała. Od tej chwili całe życie poświęciła przede wszystkim trosce o zbawienie dzieci, a szczególnie Augustyna, który w młodości prowadził swobodne życie i uległ błędom manicheizmu.

Przez 16 lat Monika z płaczem i modlitwą prosiła Boga o nawrócenie syna. Towarzyszyła mu w Kartaginie, Rzymie i Mediolanie, gdzie spotkała św. Ambrożego. To właśnie tam Augustyn poruszony słowem biskupa w 387 r. przyjął chrzest. Spełniły się wówczas prorocze słowa jednego z biskupów, który pocieszał Monikę: „Syn tylu łez nie może zginąć”.

W tym samym roku, krótko po chrzcie Augustyna, Monika zmarła w Ostii, mając ok. 55 lat. Została pochowana w miejscowym kościele św. Aurei. Jej relikwie od 1430 r. znajdują się w rzymskim kościele św. Augustyna.

Święta przedstawiana jest zazwyczaj w stroju wdowy, co podkreśla jej los życiowy. Jej atrybutami są: księga (symbol modlitwy i nauki), krucyfiks oraz różaniec znaki jej wytrwałości w wierze i matczynej modlitwy.