Święty Tymoteusz

Święty Tymoteusz był oddanym uczniem i współpracownikiem św. Pawła, który darzył go niezwykłą miłością i zaufaniem. Apostoł Narodów nazywał go „najdroższym synem” (1 Kor 4, 17), „bratem” (1 Tes 3, 2) i „pomocnikiem” (Rz 16, 21). Wspominał go ze łzami w oczach (2 Tm 1, 4), co świadczy o ich głębokiej więzi duchowej.

Kiedy św. Paweł zatrzymał się w Listrze podczas swojej drugiej podróży misyjnej, nawrócił dwie Żydówki – Lois i jej córkę, Eunikę. Tymoteusz, syn Euniki i wnuk Lois, dorastał w duchu wiary mojżeszowej, choć jego ojciec – bogaty Grek – pozostał poganinem. Już jako młodzieniec odznaczał się wykształceniem, znajomością Pisma Świętego oraz nienagannymi obyczajami. To właśnie z rąk św. Pawła przyjął chrzest, co sprawiło, że Apostoł traktował go jak syna. Aby ułatwić mu pracę misyjną wśród Żydów, poddał go obrzezaniu.

Tymoteusz był niezastąpionym pomocnikiem św. Pawła. W jego imieniu podróżował do różnych gmin chrześcijańskich, m.in. do Koryntu, Filippi i Tesalonik, a także pełnił posługę biskupa Efezu – stolicy rzymskiej prowincji Azji Mniejszej. Wspierał swojego mistrza w podróżach misyjnych, a nawet dzielił z nim więzienie w Rzymie (Flp 2, 19-23). Dwa listy Pawła do Tymoteusza znalazły się w Nowym Testamencie i zawierają bezcenne wskazówki dla pasterzy Kościoła.

Według tradycji, gdy św. Jan Apostoł przybył do Efezu, Tymoteusz oddał się do jego dyspozycji. Po zesłaniu Jana na wyspę Patmos, ponownie objął biskupstwo Efezu. Zginął śmiercią męczeńską za panowania cesarza Trajana – miał odwagę wystąpić przeciwko pogańskim igrzyskom, za co został brutalnie pobity przez tłum. Inne źródła podają, że naraził się przeciwnikom kultu bogini Diany, której świątynia znajdowała się w Efezie.

Relikwie św. Tymoteusza zostały przeniesione do Konstantynopola w 356 r., a później, w XII wieku, krzyżowcy przewieźli je do Termoli we Włoszech. Odnaleziono je przypadkiem 7 maja 1945 roku.

Święty Tytus

Święty Tytus znany jest przede wszystkim z listów św. Pawła. Pochodził z rodziny grecko-rzymskiej i zamieszkiwał okolice Antiochii Syryjskiej. To właśnie stamtąd Paweł zabrał go do Jerozolimy i udzielił mu chrztu jeszcze przed soborem apostolskim w 49 r.

Tytus, obok Tymoteusza i św. Łukasza Ewangelisty, należał do najbliższych i najbardziej zaufanych uczniów św. Pawła. Towarzyszył mu w podróżach misyjnych oraz wziął udział w soborze jerozolimskim. Apostoł Narodów powierzał mu najbardziej delikatne i odpowiedzialne misje, m.in. wysłał go do Koryntu. W przeciwieństwie do Tymoteusza, Tytus nie został obrzezany, ponieważ jego misja skierowana była przede wszystkim do pogan, a nie do Żydów.

Św. Paweł darzył go ogromnym szacunkiem i wielokrotnie wychwalał jego zalety w swoich listach. Jeden z nich – List do Tytusa – został włączony do Nowego Testamentu i zawiera ważne wskazówki dotyczące organizacji życia chrześcijańskiej wspólnoty.

Około 63 r. Apostoł ustanowił Tytusa biskupem Krety, gdzie miał organizować i umacniać nowo powstały Kościół. Według tradycji zmarł w wieku 94 lat. Niektóre źródła podają, że poniósł śmierć męczeńską w Gortynie na Krecie za panowania cesarza Domicjana (81-96). Od 1969 r. Kościół rzymski czci go jako wyznawcę, uznając, że choć w swoim życiu wiele wycierpiał dla Chrystusa, to nie zginął śmiercią męczeńską.

Po inwazji Saracenów na Kretę (823 r.) odnaleziono jedynie relikwię jego głowy, którą przeniesiono do Wenecji i umieszczono w bazylice św. Marka. W 1966 r. papież Paweł VI nakazał zwrócić ją Kościołowi prawosławnemu. Uroczyście przewieziono ją na Kretę do Heraklionu (Iraklionu).