You are currently viewing 28 stycznia – Wspomnienie Św. Tomasza z Akwinu, prezbitera i doktora Kościoła

28 stycznia – Wspomnienie Św. Tomasza z Akwinu, prezbitera i doktora Kościoła

28 stycznia obchodzimy liturgiczne wspomnienie obowiązkowe św. Tomasza z Akwinu (1225-1274), który był dominikaninem, teologiem i filozofem, uznawanym za jednego z najwybitniejszych myślicieli w historii Kościoła. Urodził się w 1225 roku we włoskim Roccasecca. Jako młody chłopiec został oddany na naukę do benedyktynów na Monte Cassino, a później studiował w Neapolu. Wbrew woli rodziny wstąpił do zakonu dominikanów i rozpoczął intensywne studia teologiczne, m.in. pod kierunkiem św. Alberta Wielkiego. Jego największym dziełem jest „Summa Theologiae”, monumentalny traktat teologiczny, w którym łączył filozofię Arystotelesa z chrześcijaństwem. Stworzył również ważne dowody na istnienie Boga, zwane „pięcioma drogami” (quinque viae). Był człowiekiem wielkiej pokory i modlitwy, a jego pisma wywarły ogromny wpływ na rozwój teologii i filozofii chrześcijańskiej. Św. Tomasz napisał wiele dzieł, w tym również piękne hymny eucharystyczne. Jeden z nich, „Adoro te devote”, czyli „Zbliżam się w pokorze”, jest do dziś śpiewany w liturgii. Wyraża on głęboką wiarę w rzeczywistą obecność Chrystusa w Eucharystii. Kościół katolicki obchodzi wspomnienie św. Tomasza z Akwinu 28 stycznia, ponieważ jest to dzień przeniesienia jego relikwii do Tuluzy w 1369 roku. Wcześniej jego wspomnienie przypadało na 7 marca, czyli dzień jego śmierci, ale zmieniono je, aby nie kolidowało z Wielkim Postem. Święty Tomasz z Akwinu jest patronem: teologów, filozofów, katolickich szkół i uczelni, studentów, wykładowców akademickich, księgarzy.

 

biogram

Tomasz z Akwinu przyszedł na świat w 1225 roku na zamku Roccasecca, nieopodal Akwinu we Włoszech. Jego ojciec, rycerz Landulf, pochodził z Lombardii, natomiast matka wywodziła się z rodu normańskiego. Już jako pięcioletnie dziecko został oddany przez rodziców do opactwa na Monte Cassino, gdzie miał kształtować się w duchu benedyktyńskiej tradycji. Opatrzność jednak przewidziała dla niego inną drogę – z nie do końca wyjaśnionych powodów opuścił klasztor i udał się do Neapolu, by podjąć studia na tamtejszym uniwersytecie. Tam też zetknął się z nowo powstałym Zakonem Kaznodziejskim, założonym przez św. Dominika (+1221).

Choć dokładna data jego wstąpienia do dominikanów pozostaje nieznana, wiadomo, że miało to miejsce około jego dwudziestych urodzin. Decyzja ta spotkała się z ostrym sprzeciwem rodziny. Tomasza przetrzymywano w areszcie domowym przez dwa lata, a nawet wysłano do niego siostrę Marottę, by odwiodła go od powołania. Jednak to on wpłynął na nią tak głęboko, że sama wstąpiła do benedyktynek.

Ostatecznie przełożeni wysłali Tomasza na dalsze studia do Rzymu, a następnie – około 1248 roku – do Kolonii, gdzie kształcił się pod okiem wybitnego dominikanina, św. Alberta Wielkiego (+1280). To właśnie on miał wypowiedzieć prorocze słowa: „Nazywamy go niemym wołem, ale on jeszcze tak zaryczy swoją nauką, że usłyszy go cały świat.” Wkrótce Tomasz przyjął święcenia kapłańskie, a po ukończeniu studiów rozpoczął wykłady na słynnej Sorbonie w Paryżu. Jego niezwykła jasność myśli, precyzja wykładu i głębia analiz wprawiały w zachwyt współczesnych. Wyróżniał się nowatorską metodą – najpierw przedstawiał argumenty przeciwko danej tezie, aby następnie obalić je logicznymi dowodami i ukazać pełnię prawdy.

Po siedmiu owocnych latach w Paryżu musiał opuścić uczelnię z powodu intryg przeciwników dominikanów. Powrócił do Włoch, gdzie został mianowany kaznodzieją (1260), a następnie wykładowcą na dworze papieskim Urbana IV (1261–1265). W kolejnych latach wykładał w klasztorze św. Sabiny w Rzymie oraz w Viterbo jako kaznodzieja papieski.

Gdy sytuacja na Sorbonie uspokoiła się, Tomasz powrócił do Paryża (1269–1272), by ponownie podjąć pracę naukową. Po trzech latach wrócił do Włoch i objął katedrę w Neapolu. W tym czasie kapituła generalna zakonu powierzyła mu zadanie zorganizowania studium generale dla dominikanów, które ostatecznie ulokował właśnie w Neapolu.

W 1274 roku papież bł. Grzegorz X wezwał Tomasza na sobór do Lyonu. Święty jednak nie dotarł na miejsce – zmarł po krótkiej chorobie 7 marca w opactwie cystersów w Fossanova. W związku z tym do 1969 roku Kościół obchodził jego wspomnienie właśnie 7 marca. Ponieważ jednak ten dzień niemal zawsze przypadał w Wielkim Poście, reforma liturgiczna przesunęła je na 28 stycznia – rocznicę przeniesienia jego relikwii do Tuluzy w 1369 roku.

Tomasz z Akwinu – geniusz teologii i filozofii

Tomasz wsławił się nie tylko niezwykłą wiedzą, ale także świętością życia. Jego gorliwość w zachowywaniu reguł zakonnych oraz pokora budziły podziw. Całe swoje zdolności oddał służbie prawdzie, którą pragnął zgłębiać i przekazywać innym. Znany był z niezwykłej skromności – kilkakrotnie odrzucał propozycję objęcia biskupstwa.

Jego największym dokonaniem było stworzenie systemu filozoficzno-teologicznego, znanego jako tomizm, który wywarł ogromny wpływ na myśl chrześcijańskiego Zachodu. Jego dorobek jest imponujący – mimo licznych obowiązków zdołał napisać dziesiątki tomów. Do najważniejszych dzieł należą: Summa contra gentiles (apologia wiary wobec pogan), Kwestie dysputowane, Komentarz do „Sentencji” Piotra Lombarda oraz monumentalna Summa teologiczna.

Szczególną czcią otaczał Chrystusa, zwłaszcza w tajemnicy Eucharystii, co znalazło wyraz w jego hymnografii. To on jest autorem tekstów liturgicznych na uroczystość Bożego Ciała, w tym słynnego hymnu Zbliżam się w pokorze. Głęboko kochał również Najświętszą Maryję Pannę.

Kościół uznał wielkość jego dzieła – w 1323 roku papież Jan XXII ogłosił go świętym. Św. Pius V w 1567 roku nadał mu tytuł Doktora Kościoła, a Leon XIII w 1880 roku ustanowił patronem uniwersytetów i szkół katolickich. Święty Tomasz z Akwinu pozostaje wzorem dla wszystkich poszukujących prawdy – zarówno w nauce, jak i w wierze.

patronat

Święty Tomasz z Akwinu jest patronem: teologów, filozofów, katolickich szkół i uczelni, studentów, wykładowców akademickich, księgarzy.

znaczenie liturgiczne

Kościół katolicki obchodzi wspomnienie św. Tomasza z Akwinu 28 stycznia, ponieważ jest to dzień przeniesienia jego relikwii do Tuluzy w 1369 roku. Wcześniej jego wspomnienie przypadało na 7 marca, czyli dzień jego śmierci, ale zmieniono je, aby nie kolidowało z Wielkim Postem.

ikonografia

W ikonografii św. Tomasz przedstawiany jest w białym habicie dominikańskim, w czarnej kapie i białym szkaplerzu. Jego atrybutami są: anioł, gołąb; infuła u nóg, której nie przyjął; kielich, kielich z Hostią, księga, laska, model kościoła, monogram IHS, monstrancja, pióro pisarskie, różaniec, słońce na piersiach, które symbolizuje jego Boską inspirację. Jego znakiem jest także Chrystus w aureoli.

kolekta z mszy

Boże, źródło mądrości, dzięki Twojej łasce święty Tomasz z Akwinu gorliwie dążył do świętości i odznaczał się głębokim poznaniem prawd objawionych, * spraw, abyśmy zrozumieli jego naukę i naśladowali jego czyny. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, † który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, * Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen.

cytat

„Bóg sam wystarcza.”  (Deus solus sufficit.)

To krótkie, ale głębokie zdanie oddaje jego filozofię – prawdziwe szczęście człowieka można znaleźć tylko w Bogu.

Podziel się treścią :